آشنایی با سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)
سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو)
تاریخچه شکل گیری وایپو:
ریشه های شکل گیری «وایپو» به سال 1983 بر می گردد.
قبل از اینکه هر گونه کنوانسیونی در زمینه حمایت از حقوق اختراعات، علائم تجاری، طرح های صنعتی و نظایر آن شکل بگیرد، قرار بود یک نمایشگاه بین المللی اختراعات در وین (اتریش) بر گزار شود. از این نمایشگاه استقبال نشد، چرا که هیچ مقرراتی نبود که که از اختراعات نمایش داده شده در آنجا حمایت به عمل آورد. یادآور می شود که یکی از شرایط ثبت اختراعات در هر کشوری ویژگی جدید بودن آن بود که با نمایش در آن نمایشگاه، این ویژگی برای ثبت اختراع در کشورهای دیگر از بین می رفت. برای رفع این مشکل، ایده ی شکل گیری کنوانسیون پاریس شکل گرفت و در سال 1883 در پاریس به تصویب رسید.
پس از آن کنوانسیون در مورد حمایت از اختراعات و مارک های تجاری و طرح های صنعتی، در سال 1886 نوبت به حمایت بین المللی از آثار ادبی و هنری رسید و باعث شد کنوانسیون برن هم (در پایتخت سوئیس) به تصویب برسد.
هر یک از کنوانسیون های فوق برای اجرا و مدیریت امورخود(مانند هماهنگ کردن مجمع سالانه و جلسات)، یک دفتر بین المللی نیز تشکیل دادند. سپس در سال 1893، ایده ی دیگری شکل گرفت و تصمیم گرفته شد تا دو دفتر بین المللی با هم ادغام شوند و یک دفتر بین المللی را تشکیل دهند تا امور هر دو کنوانسیون را انجام دهد. این دفتر جدید، با توجه به حروف اختصاری فرانسوی خود تحت عنوان «بیرپی- BIRPI» نام گرفت. این دفتر در شهر برن سوئیس قرار داشت و با هفت نفر کار خود را آغاز کرد.
با توجه به پیشرفت و توسعه حقوق مالکیت فکری، بیرپی نیز دچار تجول شد. در سال 1960 این دفتر از برن سوئیس به شهر ژنو منتقل شد تا در کنار مقر اروپایی سازمان ملل و همین طور سایر سازمانهای بین المللی قرار گیرد.
یک دهه بعد از انتقال بیرپی به ژنو، یعنی در سال 1970، بیرپی کنوانسیون دیگری به تصویب رساند که پایه های «وایپو» را رسماً تشکیل داد. این کنوانسیون تحت عنوان «کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت فکری» نام گرفت و سپس آن دفتر کوچک تبدیل به وایپو(یعنی سازمان جهانی مالکیت فکری) با وظایف و اهداف بهتری شد.
سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) در سال 1974 ارتقاء سازمانی یافت و ضمن یک موافقتنامه با سازمان ملل، از آن سال تاکنون جزء یکی از 16 سازمان تخصصی وابسته به سازمان ملل به حساب می آید.
مقر وایپو :
مقر وایپو از سال 1960(که در آن زمان هنوز بیرپی- BIRPI نام داشت) در شهر ژنو سوئیس قرار دارد.
رسالت وایپو:
معاهداتی که وایپو آنها را مدیریت و اجرا می کند
وایپو در حال حاضر 25 معاهده ی بین المللی را اجرا و مدیریت می کند. از بین این معاهدات برخی در زمینه ماهیت موضوعی حقوق مالکیت های فکری، برخی راجع به نحوه ی ثبت بین المللی و برخی دیگر در خصوص طبقه بندی های بین المللی ثبت می باشند.
کشورهای عضو وایپو:
در حال حاضر، 185 کشور از جمله کشور ایران از اعضای سازمان جهانی مالکیت فکری به شمار می روند.
کشور ایران در سال 1967 (برابر با 1346 شمسی) و همزمان با تصویب کنوانسیون تأسیس وایپو، آن سند را امضاء کرده بود ولی سند الحاق به آن به تصویب مجلس شورای ملی نرسیده بوده است تا اینکه این امر در سال 2001 (1380) با تصویب مجلس شورای اسلامی محقق شد و ایران رسماً (پس از 177 کشور دیگر) به آن سازمان ملحق شد.
لینک های مرتبط:
